काळ्या हळदीचा यशस्वी प्रयोग, १० गुंठ्यात मनीषा ताम्हाणेंचे दीड लाखांचे उत्पन्न

 

ओझर, ता. ३ (प्रतिनिधी) : गोळेगाव (ता. जुन्नर) येथील पोलिस खात्यात कार्यरत मनीषा ताम्हाणे यांनी कृषी क्षेत्रात एक वेगळा प्रयोग करत काळ्या हळदीची केवळ १० गुंठ्यात यशस्वी लागवड करून आश्चर्यकारक यश मिळवले आहे. सहा महिन्यांत त्यांनी काळ्या हळद पावडर आणि बियाणांच्या विक्रीमधून सुमारे दीड लाख रुपयांचे उत्पन्न मिळवले असून, आता त्यांच्या उत्पादनाची परराज्यातूनही ऑनलाइन मागणी वाढत आहे.

काळ्या हळदीचे महत्त्व (Black Turmeric / Kali Haldi)

काळी हळद (Curcuma caesia) ही हळदीची एक दुर्मिळ आणि औषधी गुणधर्मांनी परिपूर्ण जात आहे. ही हळद मुख्यतः मध्य भारत, ओडिशा, उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र, आणि दक्षिण भारतात काही भागांत आढळते. आयुर्वेद, युनानी व आदिवासी औषधपद्धतीत काळ्या हळदीचे विशेष महत्त्व आहे.

नातलगांकडून मिळाले कंद, प्रयोग यशस्वी

मनीषा ताम्हाणे यांनी एका नातलगांकडून काळ्या हळदीचे काही कंद मिळवल्यानंतर प्रयोग म्हणून ते द्राक्ष बागेच्या कडेला सुपीक जमिनीत लावले. काही काळात या झाडांची वाढ झाली आणि त्यांची पाने हळदीसारखी दिसू लागली. विशेष म्हणजे, पानांच्या शिरा काळसर रंगाच्या असल्याचे दिसून आले. योग्य देखभाल, पाणी व पोषकतत्वे दिल्याने सहा महिन्यांत झाडाखाली काळसर रंगाचे हळदीचे कंद तयार झाले.

पुनर्लागवड आणि उत्पन्नवाढ

ही हळद काढल्यानंतर त्यांनी तिच्या उत्पादनात वाढ करण्याचा निर्णय घेतला आणि पुन्हा त्याच कंदांची शेताच्या एका कडेला लागवड केली. यावेळी पती मुकुंद ताम्हाणे, जे स्वतः द्राक्ष उत्पादक आहेत, यांचे मार्गदर्शन लाभले. परिणामी, उत्पादनात लक्षणीय वाढ झाली.

सोशल मीडियावरून विक्री, परराज्यातून मागणी

सध्या मनीषा ताम्हाणे सोशल मीडियाच्या माध्यमातून काळ्या हळदीच्या गुणधर्मांचा प्रचार करत आहेत. हळदीची पावडर आणि बियाण्यांना स्थानिक बाजारासोबतच परराज्यातूनही मागणी येऊ लागली आहे. त्यांनी तयार केलेली हळद पावडर ऑनलाइन विकून सातत्याने नफा मिळवत आहेत.

विक्री दर (मार्केट रेट)

ओली काळी हळद (प्रतिकिलो) : ₹५०० – ₹६००

बियाणे हळद (प्रतिकिलो) : ₹३००

 नोट: काळ्या हळदीचा औषधोपचारासाठी वापर करताना तज्ञांचा सल्ला आवश्यक आहे.

काळ्या हळदीचे औषधी आणि आरोग्यदायी महत्त्व:

प्रतिकारशक्ती वाढवते:

काळ्या हळदीमध्ये अँटी-ऑक्सिडंट व अँटी-बॅक्टेरियल घटक असतात, जे शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती वाढवण्यास मदत करतात.

दुखणं व सूज कमी करते:

सांधेदुखी, स्नायूंचा त्रास किंवा शारीरिक सूज यावर काळी हळद उपयुक्त ठरते. ती नैसर्गिक वेदनाशामक म्हणून काम करते.

कर्करोगविरोधी गुणधर्म:

काळ्या हळदीमध्ये Curcumin आणि Essential Oils असतात, जे कर्करोगाच्या काही प्रकारांना प्रतिबंध करु शकतात, असा आयुर्वेदिक दावा आहे.

पचन सुधारते:

अन्नपचनास चालना देऊन अपचन, गॅस व बद्धकोष्ठतेपासून आराम मिळतो.

त्वचा विकारांवर उपाय:

काळ्या हळदीचा लेप त्वचेच्या डागांवर, फोडांवर, किंवा इतर विकारांवर लावला जातो.

श्वसनविकारांवर गुणकारी:

खोकला, दमा, सर्दी यावर काळ्या हळदीचा काढा फायदेशीर मानला जातो.

मानसिक स्वास्थ्यासाठी उपयोगी:

तीव्र तणाव, झोपेचे विकार, नैराश्य यांवरही काही पारंपरिक वैद्य काळ्या हळदीचा उपयोग करतात.

कृषी आणि आर्थिक महत्त्व:

दुर्मिळ वाण म्हणून बाजारात उच्च दर:

काळ्या हळदीला सामान्य हळदीपेक्षा अनेकपटीने अधिक किंमत मिळते. परिणामी, शेतकऱ्यांसाठी ही एक फायदेशीर नगद पीक ठरू शकते.

सेंद्रिय शेतीला चालना:

रासायनिक खतांशिवाय काळी हळद चांगली पिकते. त्यामुळे ती सेंद्रिय शेतीत योग्य ठरते.

औषधी उद्योगांत मोठी मागणी:

आयुर्वेद, युनानी आणि आयुश क्षेत्रात काळ्या हळदीचा मोठ्या प्रमाणात वापर असल्याने तिच्या बियाण्यांपासून पावडरपर्यंत सर्वच स्वरूपात मागणी वाढते आहे.

 वैज्ञानिक रचना व गुणधर्म:

Botanical Name: Curcuma caesia

मुख्य घटक:

Curcumin (कर्करोगविरोधी)

Essential oils (Antifungal, Anti-inflammatory)

Terpenoids (आतड्यांसाठी फायदेशीर)